خبرنگاران سَردر مدرسه چهارباغ اصفهان در معرض خطر ارتعاشات عبور مترو - بازیکده

جهت دریافت خدمات طراحی ویلا دوبلکس مدرن با گروه ساختمانی آبان در ارتباط باشید. گروه آبان با سالهای تجربه طراحی معماری و ساخت و مشارکت در پروژه های ساختمانی ویلا و باغ کوچک و بزرگ بهترین انتخاب جهت مشاوره و اجرا میباشد.

به گزارش خبرنگاران، حدود چهار سال از مرحله سوم پروژه عبور مترو در مرداد ماه 1396 و گذر قطار برای اولین بار از زیر زاینده رود و افتتاح ایستگاه میدان امام حسین(ع) می گذرد و اکنون ایستگاه انقلاب سیزدهمین ایستگاه مترو اصفهان در راستا اتصال شمال به جنوب خط به عنوان یکی از پر رفت و آمد ترین ایستگاه های قطار شهری محسوب می شود ؛ پروژه ای که سال های سال به دلیل عبورمترو از سی و سه پل موافقان و مخالفان زیادی داشت تا اینکه نظر بعضی مدیران شهری بر نظر کارشناسان و حتی مخالفان مردمی غلبه کرد و مترو از زیر چهارباغ و سی و سه پل عبور کرد.

البته مخالفت با عبور مترو از زیر چهارباغ عباسی به سال 67 برمی شود که بسیاری از کارشناسان بارها درباره خطرهایی که برای چهارباغ عباسی ایجاد می نماید، هشدار دادند و پشت بند آن مدیران ومسوولان میراث فرهنگی در سال های پس آن مخالفت هایی برای عبور مترو از زیر چهارباغ داشتند تا اینکه مدیران میراث فرهنگی و گردشگری استان اصفهان در سال 96 به این قضیه سرانجام دادند و گفتندکه ارتعاشاتِ عبور قطار شهری در محدوده چهارباغ عباسی کمتر از حد متعارف اند و راستا عبور قطار را با نماینده دانشگاه علم و صنعت طی کردیم، ارتعاشات، لرزه نگاری ها و لرزش ها توسط حسگرها پایش شد و آن چه که نشان داده شد اینکه ارتعاش و لرزه ها کمتر از حد متعارف و مجاز بودند. بنابراین نشان می دهد که ابزار و تکنیک های به کار گرفته شده در پروژه آسیب زا نیست.

حتی این دل نگرانی در سال 96 به یونسکو رسید 15 تیر ماه همان سال در چهل و یکمین نشست کمیته میراث جهانی یونسکو که در کراکوف لهستان، مساله عبور مترو از زیر چهارباغ به عنوان نخستین بحث های مطرح شده در باره ایران و اصفهان مطرح شد.

اما با گذشت 4 سال از عبور مترو از زیر چهارباغ عباسی و پیاده راه شدن این راستا تاریخی و سنگ فرش جدید و چهره تازه آن باز نگرانی هایی از عبور مترو از زیر چهارباغ برای اصفهان دوستان وجود دارد.

اثر ارتعاش مترو بر چهارباغ و آثار تاریخی تدریجی است

سیدمرتضی فرشته نژاد یکی از اعضای سابق شورای فنی میراث فرهنگی اصفهان واستاد بازسازی و معماری اصفهان در مورد خطر احتمالی عبور مترو برای مدرسه چهارباغ گفت: من آن موقع که نماینده سازمان میراث فرهنگی در مترو بودم بسیار کوشش کردم که عبور مترو از چهارباغ اتفاق نیفتد زیرا متوجه خطرات احتمالی بودم.

وی اضافه نمود: پیش از راه اندازی مترو در مصاحبه و جلسات مختلف خیلی مسائل و خطرات احتمالی را موشکافانه مطرح کردم که در زیر چهارباغ و تمام آثار تاریخی در این راستا چه بلایی می آید و چگونه تخریب می شود.

عضو سابق شورای فنی میراث فرهنگی اصفهان معتقد است که تخریب به این صورت نیست که فوری و با دوبار گذشتن مترو از زیر زمین انجام شود؛ بلکه شبیه بمب تاخیری در انفجار هستند که بمب هست و عمل هم خواهد نمود اما در حالت فرسایش رخ می دهد.

وی ادامه داد: زمانی که نماینده سازمان میراث فرهنگی در مترو بودم عبور مترو از خیابان شمس آبادی (به موازات چهارباغ) صورت جلسه و امضا شد اما در نهایت اتفاق دیگری افتاد و مترو از چهارباغ گذشت.

فرشته نژاد اضافه نمود: جبهه غربی مدرسه چهارباغ و سَر در مدرسه پشت بند ندارد و فشارهای رانشی موجب تخریب آن می شود که علت آن هم مربوط می شود به نوع بنا که از قدیم به صورت خاص ساخته شده است.

وی با اشاره به اینکه مسوولان به پیروزیت عبور مترو از چهارباغ دست یافته و در افتخاراتشان ثبت شده است؛بیان داشت:وقت آن است که واقع بینانه تر به قضیه نگاه کرد و باردیگر فکری برای آینده مترو و خطرات آن اندیشیده شود.

این استاد بازسازی و معماری اصفهان اضافه نمود: ما نگرانیم بر اثر عبور و رفت و آمد مترو از زیر چهارباغ تخریب بناهای تاریخی به خصوص مدرسه چهارباغ با سست شدن و افتادن کاشی ها آغاز و سپس اتفاقاتی از نوع اثر گذاری ارتعاشات مترو بر بنا آشکار شود.

فرشته نژاد گفت: حتی این ارتعاشات بر رامپ جنوبی سی و سه پل سمت پیاده رو اثر گذاشته و اخیرا ترک های ریزی خورده است که به دلیل لرزش های عبور مترو از زیر سی و سه پل است که گاهی پوشانده می شود.

وی تاکید نمود: باید هر چه زودتر برای تغییر راستا مترو از شمس آبادی تصمیم گیری شود و و عبور مترو از راستا چهارباغ را محدود نمایند و از تونل فعلی را به عنوان پناهگاه مردمی برای حوادث و خطرات آینده استفاده نمایند.

ارتعاش روزانه مترو 6 ریشتر است

همچنین حسین یقینی پژوهشگر تاریخ و معماری و اصفهان شناس به خبرنگاران گفت که ما از ابتدا با عبور قطار شهری از راستا چهارباغ مخالف بوده و هم اکنون هم مخالف هستیم زیرا جلوی ضرر را از هر جایی که بتوان گرفت، منفعت است.

وی اضافه نمود: درست است که هزینه خیلی زیادی تا به امروز برای عبور مترو از زیر چهارباغ شده و اکنون هم؛ عبور و مرور بر قرار است اما مساله این است که آثار تاریخی و باستانی چهارباغ ارزش بسیار زیادتری از این هزینه هایی که تا کنون شده است، دارد.

این استاد اصفهان شناس توضیح داد: اهل فن متوجه معرق و مقرنس های بالای سَر در چهارباغ می شوند که چه اثر ارزشمندی در این محور وجود دارد.

وی با بیان اینکه چهارباغ عباسی هم از لحاظ سخت افزاری و هم نرم افزاری دچار مشکل است، ادامه داد: طرح پیاده راه شدن چهارباغ و ممانعت از عبور و مرور خودرو طرح بسیار خوبی بود زیرا سوخت های فسیلی حاصل از گازco2 با آب در فشار ترکیب و اسید کربنیک فرضی ایجاد می نمایند که همین گازهای اسیدی روی کاشی ها نشسته و موجب تخریب می شود.

یقینی تاکید نمود: در دهه های گذشته به جای اینکه روی لایه های زیرین چهارباغ آنالیز کارشناسی نمایند؛ طرح عبور و مرور مترو از چهارباغ را مطرح کردند و تمام مقاومت مردم نیز بی نتیجه ماند.

وی اضافه نمود: درنهایت مترو با دستور مدیران وقت شهری و میراث فرهنگی از زیر چهارباغ عبور کرد اما به جای آن یکی از عظیمترین و قدرتمندترین سَردرهای اصفهان و یادگار دوران شاه سلطان حسین در خطر نهاده شد.

این استاد معماری گفت: هر سَردری که یک هفت و پنج روی سَر آن است؛ همواره به سمت خارج رانش دارد و برای اینکه جلوی این رانش گرفته شود 2 میخ بلند به نام مِنار بر آنها می کوبند که از رانش آن جلوگیری شود.

وی اضافه نمود: تنها جایی که مناره سَردر ندارد و رانش هم پیدا ننموده است؛ مدرسه چهارباغ است که اکنون به دلیل عبور خط مترو از چهارباغ در معرض خطر نهاده شده است.

به گفته یقینی حرکت مترو در چهارباغ یا هر جای دیگر؛ حدود 6 ریشتر ارتعاش دارد که در نتیجه این 6 ریشتر در چهارباغ آرام آرام این سَر در را از بین می برد.

وی اضافه نمود: البته بعضی از مدیرانی هم هستند که سایر کشورهایی همچون ایتالیا با کلی آثار باستانی و عبور مترو را با چهارباغ مقایسه می نمایند اما این افراد نمی دانند توپوگرافی و بافت زمین چهارباغ با بافت زمین آن کشورها متفاوت است.

این استاد اصفهان شناس اظهار کرد: در گذشته رودخانه زاینده رود آنقدر به سمت شمال شهر کشیده شده بوده که از سمت خیابان سپاه فعلی هم رد شده بوده و دلیل واضح آن هم این است که هر گاه در این خیابان عملیات عمرانی می نمایند ریگ های رودخانه ای پیدا می شود.

وی در توضیحات انتقال ارتعاش صدا با بیان اینکه همان ریگ های رودخانه ای در راستا چهارباغ هم هست،گفت: اگر انتقال صوت در خلاء باشد کم و اگر در مایع باشد مقداری و اگر در محل قابل ارتعاش باشد بیشتر و اگر ازریگ های رودخانه ای دارای سیلیس باشد؛ ارتعاشات بسیار سریع تر عبور می نماید.

پژوهشگر تاریخ و معماری گفت: زیر چهارباغ که قطار شهری عبور نموده است، ارتعاشات بسیاری وجود دارد که چهارباغ و مدرسه و مستحدثات(بناهای ساخته شده) اطراف آن را خراب خواهد نمود.

وی اظهار امیدوار کرد تا پیش از اینکه دیر شود مسوولان امر از اکنون فکر عبور جایگزین خط مترو از همان راستاهای جایگزینی همچون شمس آبادی و سایر خیابان های اطراف باشند.

خبرنگار خبرنگاران در چند مرحله در صدد کسب نظر مدیران اداره کل میراث فرهنگی اصفهان درباره خطر احتمالی عبور مترو از زیر چهارباغ عباسی برآمد ولی پیروز به تماس با آنان نشد.

مدرسهٔ چهارباغ که مدرسهٔ سلطانی و مدرسهٔ مادرشاه نیز نامیده می شود، آخرین بنای تاریخی باشکوه دوران صفوی در اصفهان است که برای تدریس و تعلیم به طلاب علوم دینی در دوره شاه سلطان حسین، آخرین پادشاه صفوی، از سال 1116 تا 1126 هجری قمری ساخته شده است. مدرسه چهار باغ که به قول بسیاری از محققان هم مدرسه و هم مسجد بوده است، با هشت هزار و 500 متر مربع مساحت در ضلع شرقی خیابان چهارباغ واقع شده است.

سبک معماری این بنا به شیوه اصفهانی است که ازنظر تناسب معماری و زیبایی طرح کاشی کاری، گنبد مدرسه چهارباغ بعد از مسجد شیخ لطف الله واقع شده است ولی در نظر استادان عظیم این فن، در مجلّل این بنا که با طلا و نقره تزئین شده از لحاظ زرگری، طلاکاری، طراحی و قلمزنی، شاهکاری از صنایع ظریفه است و نظیر ندارد.

مدرسه چهار باغ از لحاظ کاشی کاری هم دارای اهمیت است و انواع مختلف این فن را مانند کاشی هفت رنگ، معرق، گره چینی، پیلی و معقلی را در خود جای داده و در حقیقت موزه کاشی کاری اصفهان است.