مقاله: سی و سه پل اصفهان ، شاهکاری در شهر معماری ها
به گزارش بازیکده، از نکات تاریخی جالب درباره سی و سه پل اصفهان این است که در دوره صفویه، ارامنه حق عبور از آن را نداشتند و تنها می توانستند به نزدیکی آن بیایند و با جمع شدن در میدانی در اوایل پل به تجارت و فروش و معاوضه محصولات خود با صنعتگران اصفهانی مشغول شوند. سازنده معماری سی و سه پل، استاد حسین بنا اصفهانی بوده که پسرش محمدرضا، معمار مسجد شیخ لطف الله است. پایه های سی و سه پل به گونه ای ساخته شده که در اثر رطوبت، محکم تر و پا برجاتر می شوند. این اثر در 15 دی ماه سال 1310 در زمره آثار ملی ایران و با شماره 110 به ثبت رسید.
البته در خصوص سال دقیق ساخت این بنا اختلافات فراوانی وجود دارند، ولی آن چیزی که قدر مسلم بوده، این است که شاه عباس صفوی در سال 1018 روی سی و سه پل اصفهان جشن گلریزان را انجام داد، اما برای بهتر فهمیدن دلیل اختلافات سال اتمام این مجموعه سترگ به چند منبع تاریخی رجوع نموده و آن ها را بیان می کنیم. اسکندر بیک، نویسنده تاریخ عالم آرا در تشریح وقایع سال 1011 هجری چنین آورده است: در انتهای خیابان باغی بزرگ و وسیع، پست و بلند، نه طبقه جهت خاص پادشاهی طرح انداخته و به باغ عباس آباد موسوم گردانیدند و پل عالی مشتمل بر چهل چشمه به طرز خاص، میان گشاده که در هنگام طغیان آب در کل، یک چشمه به نظر در می آید، قرار دادند که بر زاینده رود بسته شده هر دو خیابان به یکدیگر اتصال یابد. از سوی دیگر در تاریخ اصفهان، حاج میرزا حسن خان انصاری در توضیح اتفاقات سال 1008 هجری چنین می نگارد: شاه عباس به اصفهان برگشت، الله وردیخان را فرمود پل زاینده رود را با عمارات دیوانی بساخت. با همه این احوال، این معماری شکوهمند بی شک تحت نظارت الله وردیخان سپهسالار ساخته شده و بنایی است شکوهمند که اوج هنر معماری در زمان صفویه را نمایان خواهد نمود.
منبع مقاله: سی و سه پل اصفهان ، شاهکاری در شهر معماری ها