کم کاری تیروئید در نوزادان؛ علائم و راه های درمان - بازیکده

خبرنگاران | سرویس مادر و کودک - هورمون های موجود در خون فرآیند های رشد، تولید انرژی، فعالیت های بیوشیمیایی مانند هضم، رشد و عملکرد جنسی بدن را کنترل می کنند. هورمون ها همچنین به بدن کمک می کنند با فشار روانی، خطر و خستگی مقابله کند. اشکال در تولید هورمون ها ممکن است بر رشد جسمانی، ذهنی و یا هر دوی آن ها اثر بگذارد.

کاهش هورمون تیروئید در بدن موجب کم کاری تیروئید می شود. کم کاری تیروئید در نوزادان به صورت بی اشتهایی و توقف رشد خود را نشان می دهد و در بچه ها بزرگتر موجب بلوغ دیررس می شود. تشخیص با آزمایش خون و اندازه گیری سطح هورمون تیروکسین در بدن انجام می شود. برای درمان این بیماری، کمبود هورمون تیروئید را با دارو جبران می کنند. علت ابتلای نوزادان به کم کاری تیروئید ممکن است مادرزادی یا اکتسابی باشد.

کم کاری تیروئید مادرزادی در نوزادان

معمولا در هر 3000 تولد، 1 نوزاد با کم کاری تیروئید مادرزادی متولد می شود. حدود 10 تا 20% این موارد ارثی است و باقی آن به دلایل دیگر پیش آمده است. دلایلی مانند:

• اختلالات غدد (85% موارد)
• اختلالات هورمونی (تولید غیرطبیعی هورمون تیروئید در بدن، 10 تا 15% موارد)

هورمون تیروئید برای رشد مغز و رشد جسمی نوزادان ضروری است؛ بنابراین کم کاری تیروئید مادرزادی، اگر درمان نشود، ممکن است منجر به اختلالات ذهنی و توقف در رشد کودک شود. البته امروزه به دلیل پیشرفت های پزشکی، تشخیص زودهنگام و درمان های موثر، نوزاد می تواند بدون هیچ مسئله ای، زندگی سالمی داشته باشد.

دلیل ابتلا به کم کاری تیروئید در نوزادان

کم کاری تیروئید در نوزادان به دلایل زیر اتفاق می افتد:

• غده تیروئید به مقدار کافی رشد نیافته، اصلا تشکیل نشده، خیلی کوچک است یا در محل نامناسبی در گردن قرار گرفته است.
• غده تیروئید مقدار کافی هورمون تیروئید تولید نمی کند.
• هورمون های تولیدی ضعیف اند و به درستی کار نمی کنند.
• اختلال در سیستم عصبی موجب می شود که پیام تولید هورمون به غده تیروئید منتقل نشود.
• استفاده از دارو های پرکاری تیروئید در دوران بارداری، منجر به کم کاری تیروئید مادرزادی در نوزاد شده که معمولا موقتی است.
• کمبود ید در رژیم غذایی مادر در دوران بارداری ممکن است علت این بیماری باشد.
• آنتی بادی های موجود در بدن مادر، مانع فعالیت غده تیروئید جنین شده است.

معمولا نوزادان دختر بیش از نوزادان پسر به این بیماری مبتلا می شوند.

علائم کم کاری تیروئید در نوزادان

ابتلا به کم کاری تیروئید در نوزادان در هفته اول، نشانه های واضحی ندارد. اما در صورت شدت بیماری، علائم زیر دیده می شود:

• کم اشتهایی
• خواب زیاد
• مو های خشک و شکننده
• قد کوتاه
• سستی و کندی
• گریه با صدای ضعیف
• یبوست
• زردی مزمن (طولانی شدن زردی نوزاد)

این نوزادان معمولا صورت های پف کرده، توانایی عضلانی کم، زبان دراز و متورم و ملاج بزرگ تر از معمول دارند. در بچه ها بزرگتر و نوجوانان، نشانه هایی مانند افزایش وزن، خستگی، یبوست، خشکی مو و زردی پوست دیده می شود.

بیشتر بخوانید: آشنایی با علائم کم کاری تیروئید در نوزادان، بچه ها، دوران بارداری و بزرگسالان

نحوه تشخیص کم کاری تیروئید در نوزادان

تشخیص کم کاری تیروئید در نوزادان از روی علایم و نشانه ها، کار دشواری است. به همین دلیل در کلیه بیمارستان ها و مراکز درمانی، تست غربالگری تیروئید برای نوزادان انجام می شود. برای انجام آزمایش، پاشنه پای نوزاد را خراش کوچکی می دهند و مقداری از خون او را برای نمونه گیری جمع آوری می کنند.

در صورت مثبت بودن نتیجه آزمایش (سطح پایین هورمون تیروئید)، به سرعت به پزشک نوزاد اطلاع داده می شود. در حدود 2 هفته پس از تولد نوزاد نتیجه آزمایش معین می شود. پیش از شروع درمان، پزشک درخواست آزمایش خون از رگ نوزاد، برای تشخیص دقیق کم کاری تیروئید مادرزادی را می دهد. گاهی اوقات پزشک دستور انجام اسکن تیروئید را می دهد تا معین شود که آیا غده تیروئید وجود دارد؟ یا اندازه اش چقدر است؟

درمان کم کاری تیروئید در نوزادان

برای درمان کم کاری تیروئید در نوزادان، دارویی به نام لووتیروکسین تجویز می شود. بسکمک از نوزادان برای همیشه باید این دارو را دریافت کنند. ممکن است برای نوزادان دارو به صورت حل شده در آب، شیرخشک یا شیر مادر، یک بار در روز، تجویز شود. معمولا با قطره چکان یا سرنگ، دارو به نوزاد داده می شود.

مصرف داروی لووتیروکسین به صورت روزانه و سروقت، و انجام معاینات منظم نزد پزشک برای اطمینان از رشد جسمی و مغزی نوزاد ضروری است. در هر معاینه، پزشک با انجام آزمایش هایی میزان کارایی تیروئید کودک را می سنجد و متناسب با آن، دوز دارو را تنظیم می کند.

هورمون موجود در لووتیروکسین کاملا مشابه هورمون تولیدی در بدن است، به همین دلیل جایگزین کمبود هورمون در بدن می شود. در صورت مصرف بیش از اندازه دارو، عوارض جانبی دارد.

بیشتر بخوانید: روش های درمان کم کاری تیروئید چیست؟

عوارض جانبی مصرف لووتیروکسین

ساختار داروی لووتیروکسین مشابه هورمون تیروئید است و مصرف آن به مقدار معین مسئله ای ایجاد نمی کند. اما در موارد نادر ممکن است موجب سردرد، لرزش دست، استرس و تحریک پذیری، کم خوابی، ضعف عضلانی، تعریق زیاد، گرگرفتگی، تب، تهوع، استفراغ، ناراحتی معده، اسهال، کاهش وزن، افزایش اشتها، اختلال قاعدگی زنان و ریزش مو شود.

انجام چکاپ منظم

نوزادان و بچه ها مبتلا به این بیماری بایستی در فواصل زمانی منظم، توسط پزشک ویزیت شوند.

نوزادان کمتر از 6 ماه: هر یک تا دو ماه، یکبار

بچه ها بزرگتر از 6 ماه و کوچکتر از 3 سال: هر 3 تا 4 ماه یکبار

بچه ها بزرگتر از سه سال: هر 6 تا 12 ماه یکبار

پیش گیری از کم کاری تیروئید در نوزادان

اگر زنان باردار، برای درمان سرطان تیروئید دارو های حاوی ید رادیواکتیو مصرف کنند، باعث تخریب غده تیروئید در جنین می شود. نوزادانی که مادرانشان این دارو ها را مصرف می کرده اند، بایستی پس از تولد مورد بررسی دقیق قرار گیرند و حتما آزمون غربالگری کم کاری تیروئید در مورد آنها انجام شود. هم چنین زنان باردار بایستی در رژیم غذایی خود نمک ید دار مصرف کنند.

برگرفته از: healthychildren ، msdmanuals و همه بچه ها سالم اند اگر / دکتر برنارد والمن