شن و ماسه و هوا، دی ان ای شما را لو می دهد! - بازیکده

دانشمندان در آمریکا می گویند، توانسته اند داده های دقیق ژنتیکی از دی ان ای انسان را از مکان های مختلف، از هوای محیط گرفته تا ردپای به جا مانده روی شن، جمع آوری نموده و تجزیه و تحلیل نمایند. امری که نگرانی ها درباره مساله حفظ حریم خصوصی و امنیت افراد در آینده را برانگیخته است.

محققان در دانشگاه فلوریدا که سرگرم تحقیق روی دی ان ای محیطی یافت شده در شن و ماسه های ساحلی به منظور مطالعه لاک پشت های دریایی در معرض خطر انقراض بودند، گفته اند دی ان ای های جمع آوری شده از چنان کیفیت بالایی برخوردار است که دانشمندان می توانند از روی آن ها حتی جهش های مرتبط با بیماری را شناسایی نموده و اجداد ژنتیکی جمعیت های حاضر در محل را معین نمایند.

دانشمندان برای اثبات کارآیی روش خود توانستند دی ان ای انسانی را در ساحل رودخانه ای در حومه شهر ویکلو در ایرلند به دست بیاورند. آنها بعلاوه پیروز شدند دی ان ای چهار فرد داوطلب را تنها از روی رد پاهایشان در شن و ماسه به دست آورند و (با کسب اجازه از آن ها) بخشی از ژنوم شان را توالی یابی نمایند.

محققان بعلاوه با گرفتن نمونه هایی از هوای یک اتاق به مساحت 85 متر مربع در کلینیک حیوانات، توانستند دی ان ای 6 تن از کارکنان داوطلب، حیوانات بیمار و ویروس های رایج حیوانی را بازیابی نمایند.

دانشمندان بعلاوه با استفاده از از اطلاعات ژنتیکی جمع آوری شده توانستند انواع ژنتیکی مرتبط با جمعیت اروپایی و لاتین و تغییرات مرتبط با طیف وسیعی از اختلالات و بیماری ها مانند اوتیسم، دیابت و امراض چشمی را شناسایی نمایند.

دیوید دافی، پروفسور ژنومیک بیماری های حیات وحش در دانشگاه فلوریدا، می گوید: همه این داده های خصوصی، آبا و اجدادی و همین طور مرتبط با سلامتی به طور رایگان در محیط در دسترس هستند و در حال حاضر به سادگی در هوا شناور هستند.

دی ان ای های محیطی از هوا، خاک، رسوبات، آب، منجمد دائمی، برف و هسته های یخ به دست می آید و از تکنیک یافتن این دی ان ای ها در درجه اول برای کمک به ردیابی و محافظت از حیوانات در معرض خطر انقراض استفاده می گردد. با این حال دانشمندان گمان می نمایند کاربرد این روش محدود به حیوانات باقی نخواهد ماند، زیرا دی ان ای انسانی که به وسیله بزاق، پوست، عرق و خون ما به محیط زیست منتقل می گردد نیز با همین روش قابل جستجو و ردیابی است.

دانشمندان می گویند استخراج دی ان ای محیطی می تواند برای کمک به یافتن افراد مفقودشده، کمک رسانی به تحقیقات پزشکی قانونی برای حل پرونده های جنایی، مکان یابی سایت های مهم باستان شناسی و همینطور برای نظارت بر سلامت عمومی به وسیله دی ان ای یافت شده در فاضلاب های شهری استفاده گردد. اما این همه داستان نیست.

محققان گفته اند توانایی گرفتن دی ان ای انسان از محیط می تواند طیف وسیعی از پیامدهای ناخواسته (هم سهوی و هم عمدی و مخرب) داشته باشد. این موارد می تواند شامل نقض حریم خصوصی، ردیابی موقعیت مکانی افراد، جمع آوری داده های شخصی و زیر نظر گرفتن ژنتیکی افراد یا گروه ها گردد.

ماتیاس وینروث، محقق ارشد اخلاق ژنتیک در پزشکی قانونی در دانشگاه نورث آمبریا بریتانیا می گوید دانشمندان درگیر در این مطالعه جنبه های اخلاقی کار خود را شناسایی نموده اند و آن را جدی گرفته اند.

وی افزود: حفظ استقلال، کرامت و حق معین سرنوشت انسان در خصوص داده های شخصی مهم است به خصوص اگر نتوانید از کسانی که ممکن است دی ان ای آن ها در محیط جمع آوری گردد، کسب اجازه کنید. این فرض نیز بسیار احتمال دارد چرا که هیچ راهی برای جلوگیری از انتقال دی ان ای به محیط به وسیله پوست، مو و نفس وجود ندارد.

وی هشدار داد که یافته های تصادفی دی ان ای ممکن است سر از پایگاه های داده ژنتیکی درآورد و افراد به این طریق بدون آن که خودشان خواسته باشند تحت شناسایی قرار گیرند.

ایو مورو، استاد دانشگاه لوون در بلژیک که مشغول مطالعه ارتباط هوش مصنوعی و ژنتیک است، می گوید هرچند ممکن است دور از فکر به نظر برسد اما در یک سناریوی فرضی یک حکومت دیکتاتوری می تواند یک مخالف سیاسی را با استفاده از دی ان ای جمع آوری شده او در فاضلاب ردیابی کند.

او با بیان این که ما نمی توانیم از ریختن دی ان ای مان در فضای عمومی جلوگیری کنیم، گفت: ما به یک بحث سیاسی در خصوص انتظارات از حریم خصوصی در فضای عمومی، به ویژه برای دی ان ای احتیاج داریم. با این حال نباید وحشت کنیم به نحوی که اقدامات احتیاطی باعث توقف تحقیقات علمی گردد، بلکه می توان به تعادلی ظریف در این خصوص دست یافت.

نتایج مطالعات نو در نشریه علمی تکامل و اکولوژی نیچر منتشر شده است.

227227