متهم اول ورود کرونا به ایران ، تداوم پروازهای ماهان به چین؛ نگرانی مردم و فرار مسئولان - بازیکده

به گزارش خبرنگاران به نقل از شرق، ماهان؛ این روزها حتی به طعنه در تاکسی ها هم مقصر اصلی ورود کرونا به ایران شناخته می گردد. باور عمومی آن قدر در این زمینه جدی است که حتی اظهارنظر وزیر بهداشت مبنی بر ورود تاجر قمی با پرواز غیرمستقیم به ایران، به پنهان کاری تعبیر می گردد.

تداوم پروازهای شرکت هواپیمایی ماهان به چین به ویژه پرواز مستقیم به ووهان، آن قدر بر ملت گران تمام شد که خواستار لغو این پروازها شدند و در پی آن، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشوری اعلام نمود پرواز رفت وبرگشت به چین از سوی این شرکت هواپیمایی، با مصوبه دولت به تعلیق درمی آید. باوجودی که علی ربیعی، سخنگوی دولت نیز از این مصوبه خبر داده بود، این مصوبه در بین مصوبات دولت پیدا نشد و این شائبه را ایجاد کرد که آیا چنین مصوبه ای هرگز وجود داشت؟ یا اگر بود، چرا در پایگاه اطلاع رسانی دولت و در لابه لای مصوبات، مندرج نشد؟

شرکت هواپیمایی ماهان باوجوداین مصوبه ناشناخته، کماکان به پروازهای خود ادامه داد و حمید عرب نژاد، مدیرعامل شرکت هواپیمایی ماهان با انتشار خبر تعلیق پروازها، ملاقات با سفیر چین را در دستور کار خود قرار داد.

چانگ هوا، سفیر چین در توییتی با انتشار عکس مشترک، نوشت: ایشان اعلام نمودند که تمایل دارند همکاری با چین را ادامه دهند. این توییت در حالی است که وزیر بهداشت ایران هفته پیش گفته بود برای مقابله با شیوع ویروس کرونا در کشور، به پیشنهاد او و دستور اسحاق دنیاگیری، معاون اول رئیس جمهوری، از روز 11 بهمن تمامی پروازها بین ایران و چین متوقف می گردد. علاوه بر آنکه این ایرلاین در قالب ترانزیت، مسافران چینی را از مقصد استانبول و دوبی به ایران و سپس به چین منتقل می کرد.

• فوت یکی از پرسنل ماهان بر اثر کرونا

این همه در حالی است که براساس آخرین اخباری که به شرق رسیده، یکی از پرسنل این شرکت در کترینگ سامان که متعلق به همین هواپیمایی است، بر اثر ابتلا به کووید 19، درگذشت. لازم است شرکت هواپیمایی ماهان هرچه سریع تر نسبت به این موارد روشنگری کند.

• فرار از پاسخ گویی

تمامی این پرسش ها و بسیاری پرسش های دیگر، در انتظار پاسخ گویی شرکت هواپیمایی ماهان برای مدیریت این مجموعه ارسال شد. ارسال پرسش ها در قالب ایمیلی برای روابط عمومی این مرکز فرستاده شد، اما شرق نه تن ها پاسخی پس از یک هفته نیافت که در پاسخی عجیب از سوی روابط عمومی برای انتشار هرگونه مطلبی که مغایر با دیدگاه این ایرلاین باشد، تهدید به شکایت شد. در اینجا به عنوان رسانه ای که به نیابت از مردم، از مسئولان درخواست پاسخ گویی دارد، از دادستان محترم کل کشور خواستاریم تا در قامت مدعی العموم به مواردی که در این گزارش مطرح می گردد، ورود نموده و به آن ها رسیدگی کند.

• حمل قطعات خودرو با هواپیمای مسافری ماهان بدون اجازه ترخیص!

با وجود این ضدونقیض ها، پروازهایی با هواپیمای مسافری ایرباس 340 با ادعای یاری های بشرمحبت آمیز و پس از فشارهای بیشتر با ادعای واردات قطعات ضروری به کشور صورت گرفته است؛ ادعایی که البته با پیگیری ها از گمرک چین زیر سؤال رفت. یکی از فعالان صنعت هوانوردی دراین باره می گوید: یکی از دوستان بنده در سال های متمادی، چارترنماینده عمده کارگو پرواز گوانگ ژو به تهران، شرکت هواپیمایی ماهان است. چین با حدود کیلویی 25 تا 35 یوان Payload این پرواز را به سایر تجار که عمدتا در دوبی مستقر هستند، می فروشد. در تماسی که با او داشتم، اعلام نمود از ابتدای بحران کرونا در چین، حسب دستور مقامات گمرکی این کشور، تمام عملیات کارگو تجاری در فرودگاه گوانگ ژو (CAN) تعطیل است و این دقیقا زمانی بود که ماهان دائما این جهت را با اسم این نوع عملیات ادامه می داد.

بر این اساس، گمرک چین از زمان اعمال محدودیت های بیشتر برای کنترل شیوع ویروس کووید 19 (کرونا)، قوانین سخت گیرانه ای را اعمال نموده و اجازه ترخیص به هیچ بار تجاری و خصوصا در ایام پروازهای تحت مجوز ماهان را صادر نکرد که همین اقدام هم صدای شرکت اپل را درآورد؛ چراکه برای ساخت موبایل به شدت نیازمند قطعاتی بود که سفارش فراوری آن را به چین داده بود. حال جای سؤال است که شرکت هواپیمایی ماهان، بی توجه به هشدارها و نگرانی ها از احتمال انتقال ویروس کرونا به کشور با استمرار پروازها، برای انتقال کدام قطعه ترخیص نشده، راهی چین شده بود؟

با رصد پروازهای ایرباس 310 هواپیمایی ماهان به شماره رجیستر EP-MNX که برای انتقال دانشجوهای ایرانی در ووهان رفته بود، تعیین شد این هواپیما برخلاف ادعای عدم به کارگیری در روت های داخلی، به کرات پروازهای مسافربری به مقاصدی نظیر بندر عسلویه، کرمان و ... داشته که اولین آن پرواز تهران- بندر عسلویه در تاریخ 18 فوریه (29 بهمن) بوده است.

• گندزدایی به شیوه ماهان

بر اساس اطلاعاتی که در سایت مرجع هوانوردی فلایت رادار 24 به عنوان مهم ترین سایت رهگیری پروازها در دنیا موجود است، در شرکت هواپیمایی ماهان از 12 بهمن تا 15 اسفندماه، 34 پرواز بین ایران و چین صورت گرفته و این پروازها در جهت شهرهای ووهان، شانگهای، پکن، گوانگ ژو و شنژن به صورت رفت وبرگشت انجام گرفته است.

آن طور که بیان شده، این پروازها عموما باری بوده، البته در نظر داشته باشید پروازهای باری با هواپیمای مسافربری که امکان ضدعفونی کامل و استریل کردن اصولی را بنا بر ادعای بعضی کارشناسان ندارند. قیاس شیوه گندزدایی از یکی از هواپیماهای این ایرلاین که در کرمان انجام گرفته بود و این روزها در بین کارشناسان صنعت هوایی دست به دست می گردد هم مزید بر علت شده تا سازوکار گندزدایی از این هواپیماها را که در جهت چین قرار گرفته بودند، زیر سؤال ببرد.

در فیلم منتشرشده، با امکانات اولیه بدون تخلیه کامل هواپیما از اقلام مازاد نظیر هدرست ها و کارت های اطلاعات پرواز، اقدام به ضدعفونی هواپیما شده بود. این در حالی است که حتی اگر نخواهیم با استانداردهای اروپایی به ماجرا نگاه کنیم، بر اساس شیوه گندزدایی هواپیماهای چینی، تمام بدنه هواپیما و داخل آن، با امکانات پیشرفته گندزدایی می شد و قیاس این دو، نگرانی هایی را از کارآمدبودن گندزدایی هواپیماهای ماهان به وجود آورده است.

• استفاده نکردن از ماسک و دستکش برای تیم پرواز

اما این تنها موضوعی نیست که ذهن را به خود مشغول می نماید. شرق در مصاحبه با بعضی مهماندارانی که در پروازهای جهت چین در ماهان حضور داشتند، به نکات قابل توجه دیگری دست یافت. مسئله آن است که تیم پرواز، به ویژه مهمانداران نه تن ها از سوی این هواپیمایی قرنطینه نشدند که حتی امکان استفاده از دستکش و ماسک را در همان روزهای اولیه پروازها که به چین سفر می کردند و پروازهای دیگر، نداشتند و بنا بر اخباری که به گوش می رسد، تنها در پروازهای اخیر، امکان استفاده از دستکش به مهمانداران ماهان داده شده است. این ها در حالی است که در عکس های منتشرشده از این شرکت هواپیمایی، پرسنل با لباس ایزوله به نمایش درآمده اند.

• قرنطینه مهماندار مبتلا در دوبی

آیا قرنطینه گروه پروازی ماهان که به چین تردد داشته اند به درستی رعایت شده است؟ و چه معیاری برای راستی آزمایی صحبت های مدیران ماهان در این خصوص وجود دارد؟ این سؤالی است که حتی در بین فعالان این صنعت هم به چشم می خورد. یکی از مهمانداران سابق این هواپیمایی که به نمایندگی از سایر مهمانداران سخن می گوید، پاسخ این پرسش را می دهد: تن ها تدبیر لازم این بوده است که کروی پروازی، پس از اتمام پرواز ورودی به فرودگاه امام خمینی، مجاز به ورود به شرکت و واحدهای مربوطه نباشند و تا 14 روز در منزل بمانند؛ موردی که از سوی ماهان رعایت نشد. پروازی که پیش تر به ووهان رفته بود، چندی بعد به دوبی رفت و پس از لندینگ در فرودگاه، توسط پرسنل فرودگاهی مقصد، تست سلامت انجام شد و در این میان تعیین شد جواب آزمایش یکی از مهمانداران (از ذکر نام معذوریم) و تعدادی از مسافران، مثبت بوده است.

این منبع مطلع ادامه می دهد: متأسفانه بسیاری از مهمانداران به هر نحوی با پیغام و تماس با من ارتباط گرفتند. نمی توانند حرف بزنند، نمی گذارند که حرف بزنند. البته تعداد محدودی هم هستند که خود برای جایگاهی بهتر، برای این پروازها درخواست می نمایند که تکلیفشان تعیین است. از او می پرسم آیا اجباری در همکاری مهمانداران در جهت چین وجود داشته است؟ پاسخ می دهد: طبق گفته های خود مهمانداران، حدود 200 نفر نپذیرفتند که به چین بروند که در نهایت وعده ووعید پاداش داده شد که فقط به خلبانان پرداخت شد. همان هواپیمای ووهان بعد از بازگشت از چین راهی عراق و سوریه برای بردن دانشجویان عراقی و سوری شد که در این جهتها هم خلبانان پاداش دریافت کردند، اما مهمانداران خیر. جالب آنکه او در ادامه می گوید: مهمانداران بعد از زمان استراحت، بلافاصله طبق برنامه باز هم به پرواز رفتند. اما چه پروازهایی؟ مهمانداران ماهان، در تمامی جهتها، بسته به الزامات شرکت؛ چه جهت داخلی و چه خارجی، استفاده می شوند.

• اعمال فشار بر مهمانداران

عجیب تر آنکه پیرو پیگیری های صورت گرفته در یکی از گروه های تلگرامی صنعت هوانوردی (خلبان عیسی خان اشتوداخ)، خبر رسید که شرکت هواپیمایی ماهان، نگران از اطلاع رسانی از سوی مهمانداران، بند محرمانگی را به قراردادهای آن ها افزوده اند تا از این پس، امکان هرگونه درز اطلاعاتی را از عملکرد این شرکت هواپیمایی به بیرون سلب کند، درحالی که کارشناسان معتقدند این اقدام برای اولین بار اتفاق افتاده و اصولا وجود چنین بندی در قراردادهای مهمانداران ضرورتی ندارد.

• فرضیه هایی درباره ماهان

اما چرا این شرکت هواپیمایی با وجود اعلام تعلیق پروازها، کماکان در این جهت تردد می نماید؟ این سؤالی است جدی که پاسخ های متفاوتی تا به امروز به آن داده شده که به ایجاد چند فرضیه منجر می گردد؛ نخست آنکه شرکت هواپیمایی ماهان بدون مجوز دست به هیچ اقدامی نمی زند. (چه مجوزی؟) دوم، احتمالا تنگناهای اقتصادی این شرکت، موجب سرپیچی از قانون شده است. (چه تنگناهایی؟) سوم، ماهان نمی خواهد انحصار پروازها به چین را به دیگری (احتمالا ایران ایر به عنوان نماینده دولت) واگذار کند و از میدان کنار برود و....

امیرحسین صراف، تحلیلگر صنعت هوانوردی، در مصاحبه با شرق، به ادعای وجود تنگناهای اقتصادی برای این شرکت، نقد وارد نموده است و می گوید: حمل هوایی مواد اولیه صنایع دارو و خودروسازی کشور از سوی این شرکت، موردی است که باید به آن توجهی ویژه گردد. این یعنی برخلاف اصول اولیه یک تجارت سالم، برای یک فراورینماینده انبوه فراورینمایندگان انبوه مزیتی را ایجاد نموده ایم که حمل هوایی بر استفاده از روش های بسیار ارزان تر زمینی و دریایی ارجحیت پیدا کند که بخشی از آن مربوط به قیمت تمام شده غیرواقعی خدماتی است که از جیب عموم مردم و از روش تخصیص سوبسید سوخت هواپیمای مسافربری به پروازهایی با عملکرد واقعی کارگو پرداخت می گردد. درنظرگرفتن احتمال حمایت هایی در ترخیص مقرون به صرفه تر مواد اولیه می تواند استفاده این صنایع از ترابری هوایی را کاملا توجیه پذیر کند.

همچنین بازار حمل بار هوایی با عظیم ترین شریک تجاری کشور یعنی چین در انحصار ماهان است و بنابراین عملکرد اخیر ماهان بیشتر به عکس العملی در برابر ازدست دادن یا امکان ورود شریک در یک بازار انحصاری پرمنفعت می ماند تا دغدغه ها و عکس العمل های ناشی از قرارگیری در یک تنگنای اقتصادی. همچنین اصرار بر انجام پروازهای مکرر غیرانتفاعی و با نیت انسان محبت آمیز آن هم از سوی یک شرکت ظاهرا خصوصی، فرض قرارگیری ماهان در تنگنای اقتصادی را باطل می نماید. این در حالی است که بعضی کارشناسان دیگر بر خرید لباس فرم پرسنل از ترکیه از سوی این شرکت اشاره می نمایند که با وجود تنگنای اقتصادی در این شرکت هم خوانی ندارد.

با این حال، بعضی معتقدند این شرکت با محدودیت های اقتصادی هم روبه روست. یکی از کارشناسان در تحلیل این موضوع می گوید: بحران اقتصادی ماهان از کنسل شدن پروازهای اروپایی آغاز نشد، بلکه از زمانی آغاز شد که عربستان اجازه ورود به ماهان را برای پروازهای حج نداد و تقریبا از آن موقع هر ساله با تعدادی از کارکنان ختم همکاری می گردد.

• ماهیت دوگانه هواپیمایی ماهان

بعضی کارشناسان صنعت هوانوردی به مسائل دیگری هم اشاره می نمایند که ماهیت این شرکت را با شائبه همراه می نماید. به گفته یکی از کارشناسان: اگر شرکت هواپیمایی ماهان، مسافربری است پس چرا بدون داشتن هیچ هواپیمای کارگویی انحصار حمل ونقل هوایی عظیم ترین شریک تجاری ایران، چین را در دست دارد و اگر این ایرلاین کارگو (باری) است، چرا سوبسید حداقل 900درصدی سوخت که برای کنترل قیمت بلیت مسافرت های هوایی در نظر گرفته شده (و پروازهای کارگو از آن بی بهره اند) به آن تعلق می گیرد؟.

با توجه به حجم دغدغه هایی که در رابطه با فعالیت های ماهان ایر در ماه های اخیر ایجاد شده، آیا ضروری نیست نهادهای نظارتی برای شفاف سازی در این زمینه ورود نمایند؟