ایجاد سامانه حافظه ملی ایرانیان و سنا آرزویم بود ، لزوم گسترش امکانات و رفع کردن نواقص این طرح - بازیکده

به گزارش خبرنگار حوزه ادبیات و کتاب گروه فرهنگ و هنر خبرگزاری خبرنگاران، سامانه حافظه ملی ایرانیان و سامانه نشریات ایران (سنا) در روزهای گذشته، توسط سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران، تاسیس شد. سامانه حافظه ملی ایرانیان دارای چهار بخش شبکه کتابخانه های کشور، شبکه مراکز اسناد کشور، فهرستگان نسخ خطی و بانک نشریات ایرن است و در سامانه سنا، امکان دسترسی به نشریات از زمان قاجار تا کنون وجود دارد.

داود فیرحی، پژوهشگر فقه سیاسی درباره تاسیس سامانه حافظه ملی ایرانیان و سامانه نشریات ایران (سنا) به خبرنگار خبرگزاری خبرنگاران گفت: این سامانه را دیدم، سال ها بود که آرزو داشتم چنین امکانی برای پژوهشگران در ایران وجود داشته باشد. حتی در چندین شبکه نخبگی دیدم که از راه اندازی این سامانه به عنوان خبر خوب استقبال کردند. راه اندازی این سامانه اتفاقی خوب، اما کف مطالبات است.

این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران، با اشاره به اینکه در سامانه حافظه ملی ایرانیان تصویر نشریات بارگذاری شده است، ادامه داد: همین دسترسی واقعا ارزشمند است. اگر مسئولان این سامانه می توانستند همراه عکس، امکانی برای استفاده از متن ایجاد نمایند، تا قابل استفاده سریع تر برای پژوهشگران مهیا باشد، خیلی ارزشمندتر می شد. البته شرایط کنونی سامانه ارزش زیادی دارد و قابلیت زوم برای عکس ها درنظر گرفته شده است.

لزوم توجه به کلیدواژه ها برای تسهیل دسترسی پژوهشگران به منابع

فیرحی با اشاره به اینکه بعضی از نشریات خوانایی لازم را ندارند، چراکه زمان زیادی از چاپ آن ها گذشته است، گفت: بودن چنین سامانه ای بسیار خوب است، زیرا پیش از این برای پیداکردند یکی از این نشریات مانند اختر، مدت ها حسرت می کشیدم و به مکان های متفاوتی مراجعه می کردم.

وی با اشاره به اهمیت وجود کلیدواژه برای جستجو و دسترسی ساده به منابع مورد احتیاج، ادامه داد: گاهی کل متن در سامانه بارگذاری نمی گردد و با بارگذاری مثلا 40 کلیدواژه برای هر شماره نشریه، محقق را برای پیدا کردن اطلاعات مورد احتیاج هدایت می نمایند. اقدامی مشابه پیش از این توسط مرکز کامپیوتری نور انجام اما نیمه تمام رها شد. البته این مرکز در اقدامی فعالیت های قبلی خود را جبران و تمام مذاکرات قبل و بعد از انقلاب و مجلس هشتم را به صورت تمام متن بارگذاری کرد.

امکان دسترسی به متن برای پژوهشگران در نظر گرفته گردد

به گفته او بعضی از مراکز پژوهشی، امکان دسترسی به متن را برای کاربران قرار داده اند، تا افرادی که می خواهند به صورت مستند از آن استفاده نمایند، بتوانند از این سامانه کپی و در متن خود با ارجاع از سامانه استفاده نمایند. وی اضافه کرد: استفاده از متون به عنوان انتخاب برای کاربران در نظر گرفته و برای انجام آن از دانشجویان استفاده گردد. به صورتی که مبلغی برای تایپ اعلام گردد و با هزینه ای که کاربر برای دسترسی به متون می پردازد، حق الزحمه دانشجویان پرداخت گردد. تعداد زیادی از دانشجویان دکتری به این سندها احتیاج دارند، مشتری این بخش زیاد خواهد بود.

این استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران اضافه کرد: حتی اگر کاربری متن هزینه داشته باشد، محققین با پرداخت هزینه از آن استفاده خواهند کرد. فرض کنید قسمتی از روزنامه اختر، مشروطه یا کلکته به صورت تایپ شده در دسترس باشد، پژوهشگر حاضر است که برای تایپ آن هزینه کند. قسمت پایه سامانه می تواند رایگان باشد و با بودجه دولت و یاری خیرین اداره گردد، اما قسمتی که استفاده از متن را ممکن می نماید، می تواند به صورت اختیاری در نظر گرفته گردد تا پژوهشگران بتوانند با پرداخت هزینه از آن استفاده نمایند.

سامانه حافظه ملی ایرانیان، مانند ترمینال عمل می نماید

یکی از هدف های سامانه حافظه ملی ایرانین، ایجاد شبکه بین کتابخانه های ایران اعلام شده است، چراکه اسناد زیادی در شهرهای مختلف ایران به صورت پراکنده وجود دارد و بعضی از آنها هنوز شناسایی نشده اند. فیرحی درباره امکان ایجاده شبکه میان کتابخانه های ایران با استفاده از سامانه حافظه ملی ایرانیان، گفت: این سامانه مانند یک ترمینال عمل می نماید و واقعا خوب است. دیدم مراکز دیگر هم بخش دیجیتال درست نموده اند اما اطلاعات آنها پراکنده است. فرض کنید از موتور جستوجوی کتابخانه ملی بتوان به مراکز دیگر مانند کتابخانه مجلس، کتابخانه آستان قدس رضوی، کتابخانه مرکزی دانشگاه تهران و کتابخانه های خارج از کشور وصل شد، این سامانه می تواند ترمینال خوبی باشد و به یک ابررسانه تبدیل گردد، البته ابتدای راه است و احتیاج به توسعه دارد.

به گفته این پژوهشگر فقه سیاسی، نباید نگران توقف فعالیت سامانه حافظه ملی ایرانیان بعد از تغییر مدیریت ها بود. چراکه این پروژه پخش و وارد عرصه عمومی خواهد شد. به همین دلیل فشار افکار عمومی خواهان ادامه آن خواهد بود. وی اضافه کرد: اگر این سامانه بخش عظیمی به عنوان عضوپذیری داشته باشد، از طریق حجم عظیم اعضا، انرژی عظیمی وارد سامانه خواهدشد. این مسئله ربطی به جناح، دیدگاه و ... ندارد. دسترسی به اطلاعات در عصر دیتا، احتیاج اساسی جامعه است و اگر ممکن نباشد، از سایر کشورها عقب خواهیم ماند.

4028/